شهر باستانی گمشده

گروهی از باستان‌شناسان فرانسوی, بقایای یک شهر باستانی گمشده را در ارا(Kunara) نزدیک کوه‌های زاگرس و در کردستان عراق کشف کرده‌اند.

باستان‌شناسان معتقدند در آن زمان شهر در یک موقعیت استراتژیک قرار داشته‌ است و «در دروازه» امپراتوری اکد (Akkadian Empire : اَکِدیان (۲۵۰۰ ق. م- ۲۳۰۰ ق. م) قومی سامی‌نژاد بود که در شمال خاک میانرودان و در حوالی بغداد کنونی، می‌زیست. این قوم ۲۵۰۰ سال ق.م. در نزاع با سومریان پیروز شدند. در دوره حکومت پادشاهی به نام سارگون از سال ۲۳۳۴ ق.م. تسلط خود را از کرمانشاهان تا شام و دریای مدیترانه گسترش دادند.)، بوده که اولین امپراتوری بزرگ بین‌النهرین است.

به گفته تیم فرانسوی، شهر اخیراً یافت‌شده به‌ احتمال‌زیاد متعلق به مردم کوهستان‌نشین پیش از ایرانیان است که به لولوبی (لولوبیان یا لولویان : قومی باستانی در ایران بودند که از حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد در سرزمینی واقع در استان کرمانشاه و قسمت‌هایی از کردستان و آذربایجان ست داشتند و بیش از دو هزار سال در این نواحی زیستند. لولوبیان در اواخر دوران خود دارای حکومت شده و با برخی از همسایگان خود در جنگ بوده‌اند.) معروف هستند. قدمت این شهر به اواخر هزاره سوم پیش‌ از میلاد بازمی‌گردد. این شهر بی‌نام ممکن است پایتخت لولوبی (Lullubi) بوده‌باشد.

در کتاب مقدس بین‌النهرین باستان، این افراد مرموز کوهستان‌نشین به‌عنوان بربرها (آدم‌وحشی‌ها) معرفی شده‌اند. یک سنگ‌آهک حکاکی‌ شده هم یکی از حاکمان اکد (Akkadian) به‌نام Naram-Sin را نشان می‌دهد. این اثر در موزه لوور فرانسه به‌ نمایش گذاشته‌ شده که نشان می‌دهد که این شخص چگونه پیروزی خود بر لولوبی (Lullubi) را گرامی می‌دارد. تا به الآن, در ادبیات فقط چند اشاره به این مردمان وجود دارد. بر اساس یافته‌های منتشر شده در مجله مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (CNRS) در 19 مارس 2019, در سال‌های 2012 تا 2018 در محل ارا (Kunara) نیز شش کارگاه حفاری انجام‌شده‌است.

در حفاری لایه‌های بالایی و پایینی شالوده‌هایی سنگی با اندازه‌های قابل‌توجهی مشاهده شده‌اند که قدمت آن‌ها به حدود 2200 سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. در میان یافته‌ها همچنین تعدادی لوح رسی حاوی نشانه‌های خط میخی وجود دارد. هریک از این لوح‌های رسی شکل مستطیلی خود را حفظ کرده‌اند و طول آن‌ها حدود 4 اینچ (10/16 سانتیمتر) است. این نشان می‌دهد که لولوبی (Lullubi) درست همانند دیگر تمدن‌های پیشرفته بین‌النهرین باستان, با دانش لازم برای داد و ستد آشنا بوده‌اند.

فیلیپ کلنسیرPhilippe Clancier متخصص خط میخی CNRS در بیانیه‌ای اعلام کرد: کاتب نسخه‌های خطی کسی که لوح‌های رسی را ساخته است، درک کامل نوشتاری اکد و سومری را به‌ خوبی همسایگان بین‌النهرینی‌اش داشته‌است. بعضی از این لوح‌های یافت‌شده اطلاعاتی در رابطه با مخازن بزرگی را فراهم‌ کرده‌‎ است. این مخازن بزرگ می‌توانسته فعالیت‌های کشاورزی گسترده‌ای را پشتیبانی کند. همچنین یک سیستم آبیاری نیز به‌منظور کمک به رشد محصولات زراعی در آنجا وجود داشته‌است.

علاوه بر آن، لوح‌ها از یک واحد اندازه ­گیری تاکنون ثبت‌ نشده‌ای استفاده کرده‌اند که متفاوت از مجموعه زبان‌های بین‌النهرین است. لولوبی  (Lullubi) نسبتاً از واحد اندازه‌گیری خودشان برای جزئیات داد و ستد استفاده می‌کردند. این نشانه‌ای قوی است که آن‌ها به‌طور مستقل عمل می‌کرده‌اند. اگرچه اکادادیان (Akkadians) توانا لولوبی (Lullubi) را تحت‌الشعاع قرار می‌دادند، اما الین تنو Aline Tenu به‌عنوان یک باستان‌شناس برجسته در تیم، در بیانیه‌ای گفت: شهر ارا (Kunara) عناصر جدیدی در مورد افراد ناشناخته‌ای که در محدوده مطالعات بین‌النهرین باقی‌مانده‌اند را فراهم می‌کند.

حفاری‌ها در محل ارا (Kunara) چشم‌اندازهای وسیع‌تری را در برمی‌گیرد. ساکنان شهر گمشده احتمالاً روابط اقتصادی قوی‌ای با مناطق دور از دسترس خود داشته‌اند. به‌سوی شمال به سمت آناتولی Anatolia و فراتر از آن به منطقه قفقاز Caucasus و به‌سوی شرق، جایی که توسط ایرانیان باستان گسترش‌یافته‌بود.

انواع مصنوعات مانند ابزارهای سنگی حکاکی‌شده از ابسیدین obsidian ، کارنلیان carnelian و بازالت basalt نشان می‌دهد که احتمالاً این شهر با سرزمین‌های دور نیز در ارتباط بوده‌است.

تنی Aline Tenu گفت: شهر می‌بایست پررونق بوده‌ باشد زیرا سنگ‌های نادری همچون ابسیدین  obsidian  (شیشه آتشفشانی) برای تولید ابزارهای کاملاً معمولی مورداستفاده قرارمی‌گرفته‌اند.

استخوان‌های پیداشده متعلق به حیوانات مختلف از جمله شیرها و خرس‌ها نشان‌دهنده این است که این شهر متعلق به یک جامعه پیشرفته است. حیواناتی از این نوع ارزش بخصوصی در آن زمان داشته‌اند و بقایای آن‌ها در اطراف ارا (Kunara) احتمالاً اثبات کننده‌ی فعالیت‌های شاد و شکار سلطنتی است. همچنین بقایای بزها, گوسفندان و دیگر دام‌ها نشان‌دهنده سیستم توسعه‌یافته کشاورزی است.

امیدواریم تحلیل بیشتر در رابطه با مصنوعات جمع‌آوری‌ شده در این زمینه بینش بیشتری نسبت به این شهر جذاب و به‌ نظر ثروتمند و همچنین روابط ی‌ها با امپراتوری گسترده‌ای که در همسایگی آن‌ها بوده‌است به ما بدهد.